شهر لاهیجان یکی از شهرهای شمالی کشور است که به دلیل همجواری با دریاچه خزر، زیبایی ها و صحنه های کم نظیر و بی بدیلی را در خود جای داده است. دریاچه خزر بقایای دریای بزرگی به نام تتیس است، این دریا با گذر زمان خشک شده و از آن تنها چند دریاچه باقی مانده است که خزر یکی از آن ها ست. از آنجایی که این دریاچه، از وسعت بسیار زیادی برخوردار است، معمولا با نام دریای خزر شناخته می شود.
گویش مردم لاهیجان
در بیشتر شهر های ایران، مردم یا دارای زبان خاص هستند و یا با لهجه خاص منطقه صحبت می کنند. لاهیجان هم گویش مخصوص خود را دارد. اغلب مردم در منطقه لاهیجان به زبان گیلکی صحبت می کنند. گیلکی نیز مانند سایر گویش های ایران، دارای قواعد مخصوص خود است.
آب و هوا لاهیجان
از آنجایی که استان گیلان در کنار دریای خزر قرار گرفته است، این منطقه دارای آب و هوایی مرطوب است. البته همیشه به همین منوال نیست. زمانی که فصل زمستان آغاز می شود، بادهای شدید و گرمی در این منطقه شروع به وزش می کند و بعد از این مرحله، معمولا بارش برف آغاز می شود. میزان رطوبت در این شهر بالا است و ممکن است به هشتاد درصد نیز برسد.
جاذبه های گردشگری لاهیجان
در شهر لاهیجان شما می توانید هم نشینی تاریخ و طبیعت را به خوبی در کنار هم مشاهده کنید. از آنجا که این شهر قدمت بالایی دارد، اماکن تاریخی زیادی را هم در درون خود جای داده است. طبیعت، دریا و بارندگی بسیار خوبی که در این منطقه وجود دارد، دست به دست هم داده اند تا مناظر زیبا و بی بدیلی را خلق کنند.
بناهای تاریخی لاهیجان
در لاهیجان 26 بنای تاریخی وجود دارد که هر یک داستان و روایتی جدا را بیان می دارد. بقعه شیخ زاهد گیلانی، حمام گلشن، بقعه میر شمس الدین و چند نمونه بنای تاریخی از جمله مواردی هستند که می توان به آن ها اشاره کرد.
بقعه میر شمس الدین
بقعه میر شمس الدین، یکی از بناهای مربوط به دوره صفوی است و در خیابان شهدای لاهیجان واقع شده است. این بنا توانسته با وجود گذشت زمان، بافت قدیمی و آجری خود را حفظ کند که همین نکته یکی از جذابیت های این بنا به حساب می آید. میر شمس الدین در 959 هجری قمری فوت شده و در سال 1017 نیز در این مکان برایش ضریحی ساخته شده است. با توجه به اینکه میر شمس الدین، یکی از فرزندان امام کاظم است، این مکان از نظر معنوی و مذهبی برای مردم این منطقه از اهمیت زیادی برخوردار است.
بقعه چهار پادشاهان
بقعه چهار پادشاهان که به آن بقعه چهار اولیا نیز گفته می شود، یکی دیگر از بناهای تاریخی موجود در شهر لاهیجان است. مبدا و زمان ساخت این بقعه را به زمان سلسله صفویه نسبت می دهند. در حال حاضر نیز از این مکان برای انجام مراسم های مذهبی مانند برگزاری عزاداری امام حسین استفاده می شود.
از جمله موارد شاخصی که می توان در این بقعه آن را مشاهده کرد، نقاشی هایی در مورد صحنه کربلا است. در کل بنا شما می توانید نشانه هایی از معماری سنتی لاهیجان را با چشم خود ببینید. کاشی های فیروزه ای و درب های قدیمی در بعضی از قسمت های این بقعه شما را با خود به گذشته می برد و باعث شده است که این بنا، بسیار با صفا به نظر آید.
از دیگر مواردی که می توان در مورد بقعه چهار پادشاهان به آن اشاره کرد، نقاشی مذهبی است که در برخی از دیوارها هنوز باقی مانده اند. احتمال می رود که این نقاشی ها مربوط به دوران صفوی باشند. این نقاشی ها معمولا روایت گر داستان های مذهبی و اسلامی هستند.
پل خشتی در لاهیجان
یکی از بناهای موجود در لاهیجان که از قدمت زیادی برخوردار است، پل خشتی است، این پل را به نام پل پردسر نیز می خوانند. این پل در قرن نهم هجری قمری به طول پنجاه متر، عرض چهار و نیم متر و با ارتفاع یازده متر بر روی رود سیم رود یا سیم جو ساخته شد. زمان ساخت این بنا به دوران کیاییان باز می گردد.
رنگ این پل به دلیل استفاده از آجرهای قرمز رنگ، قرمز است و برای اینکه مصالح استفاده شده غیر قابل نفوذ به آب و رطوبت باشد، در این بنا از ساروج استفاده کرده اند. این پل دو دهانه اصلی دارد و در شمال غرب شهر لاهیجان در نزدیکی بقعه حاجی دان واقع شده است.
مسجد جامع لاهیجان
یکی دیگر از بناهای تاریخی که برای تاریخ دوستان می تواند جالب و جذاب باشد، مسجد جامع لاهیجان است. این مسجد در زمان کیاییان احداث شده است و زمان ساخت آن به قرن چهارم هجری باز می گردد.
در گذر زمان، ساختمان مسجد جامع لاهیجان با تغییرات زیادی مواجه شده است، اما بقایایی که از بقعه باقی مانده است مانند ایوان مسجد، سر در مسجد و مناره، شاهدانی هستند که بیان می دارند مسجد جامع لاهیجان قدمت زیادی دارد.
جاذبه های طبیعی شهر لاهیجان
همجواری با دریا و بارندگی بسیار خوبی که در منطقه لاهیجان وجود دارد، باعث پدیدار شدن مناظر بسیار زیبایی شده است. کوه هایی که با رنگ سبز رنگ آمیزی شده اند و زمین هایی که به وسیله بوته های چایی پوشانده شده اند، باعث شده که لاهیجان را عروس شهرهای گیلان بخوانند.
شیطان کوه
شیطان کوه در شرق شهر لاهیجان واقع شده است و آبشار مصنوعی زیبایی را می توان در آن به تماشا ایستاد. رفتن بر فراز آن و دیدن مناظری که اطرافش وجود دارد، می تواند برای شما دقایق و ساعات خوب و خوشی را ایجاد کند. بر بالای این کوه که بایستید، می توانید استخر زیبای لاهیجان را نیز به خوبی مشاهده کنید. زیبایی این استخر از بالای شیطان کوه جلوه گری بیشتری دارد.
بام سبز لاهیجان
بام سبز لاهیجان یکی از پر طرفدارترین جاهایی است که می توانید برای دیدنش به لاهیجان سر بزنید. بام سبز در بالای شیطان کوه واقع شده است و این قرار گرفتن در ارتفاع، زیبایی های بی نظیری را مهمان چشمانتان خواهد کرد. از آنجایی که بام سبز لاهیجان، گردشگران بسیاری دارد، شهرداری نیز امکانات فوق العاده خوبی در این منطقه فراهم کرده است.
شما در بام سبز می توانید به شهربازی موجود در این محل بروید و علاوه بر آنکه روح خود را با دیدن مناظر زیبا تلطیف می کنید، هیجان را نیز تجربه کنید. در کنار این شهربازی، کافه و رستوران نیز وجود دارد.
اگر قصد دارید یک پیک نیک کوچک برای خودتان در بام سبز راه بیندازید، می توانید از آلاچیق هایی که در ایستگاه بالایی تله کابین ساخته شده است، استفاده کنید. نگاه کردن به مزارعی که در آن ها چایی کشت شده است، می تواند آرامشی بی نظیر برای شما فراهم کند.
تالاب بین المللی امیر کلایه
تالاب بین المللی امیر کلایه، یکی دیگر از صحنه ها و مناظر فوق العاده ای است که شما تنها در لاهیجان می توانید آن را ببینید. این تالاب وسعتی حدودی 1230 هکتار دارد و عمقی که برای آن تقریب زده اند، حدود 85 کیلومتر است.
تالاب بین المللی امیر کلایه در فاصله یک کیلومتری از دریا قرار گرفته است و آب موجود در آن، آب شیرین است. آب شیرین موجود در این تالاب محیط بسیار مناسب و مساعدی را برای زندگی پرنده ها و گیاهان مختلف فراهم کرده است، به همین دلیل این تالاب توانسته نام خود را به عنوان یک تالاب بین المللی ثبت کند. این تالاب در روستایی به همین نام یعنی روستای امیر کلایه قرار گرفته است. روستای امیر کلایه در فاصله 46 کیلومتری از شهر لاهیجان قرار دارد.
موزه های لاهیجان
یکی از موزه های لاهیجان، موزه تاریخ چای لاهیجان است. این موزه در واقع آرامگاه کاشف السلطنه، معروف به چایکار است. این فرد اولین کسی بود که کاشت و داشت چای را در ایران مرسوم کرد و به همین دلیل به این فرد لقب پدر چای ایران را داده اند.
محمد میرزا کاشف السطنه، یک نویسنده، دیپلمات و مشروطه خواه در دوران قاجار و پهلوی بود. این فرد در سال 1244 متولد و در سال 1307 به طرز مشکوکی کشته شد.
کاشف السلطنه، وصیت کرده بود که او را در بین بوته های چایی دفن کنند و سنگی سیاه بر روی قبر او بیندازند. در ابتدا به وصیت او عمل شد اما بعدها با استفاده از دو درصد درآمدی که از چای بدست آمده بود، برایش مقبره ای ساخته شد.
در سال 1371 سالنی به شکل مستطیل به آرامگاه وی افزوده شد و موزه چای در آن افتتاح گردید. در این موزه، شما می توانید سماورهای قدیمی، چپق، جعبه چای، پیمانه چای، کاغذهایی که به دست کاشف السلطنه نوشته شده، قلیان، وسیله ای برای شکستن قند، سینی های نقره، سرویس چای، سرویس قهوه خوری و وسایل و اشیا قدیمی بسیاری را مشاهده کنید.
جنگل های اطراف لاهیجان
یکی از پارک های جنگلی زیبایی که در لاهیجان می توانید از آن دیدن کنید، پارک میر صفا است. این پارک در گذشته جنگل بوده است، اما با گذشت سالیان، افزایش جمعیت و پیشروی شهرها به داخل جنگل، شهرداری این منطقه را به یک پارک جنگلی تبدیل کرد تا خانواده ها بتوانند در محیطی زیبا و سرسبز از وجود این محیط لذت ببرند.
وجود درختانی با قدمت زیاد یکی از دلایلی است که ثابت می کند این جنگل یا پارک جنگلی از پیشینه ای طولانی برخوردار است. برای رفتن و بازدید کردن از پارک جنگلی میر صفا می توانید به خیابان شقایق مراجعه کنید.
از دیگر جنگل هایی که می توان در اطراف لاهیجان به آن اشاره کرد، جنگلی است که در سیاهکل قرار دارد. سیاهکل در 20 کیلومتری لاهیجان واقع شده است. درختان درهم پیچیده در این منطقه تا حدی توانسته اند جان را خود از دست درازی ها و آسیب های وارد شده توسط انسان ها نجات دهند و به همین دلیل در این قسمت، شما می توانید جنگل هایی بسیار زیبا و بکری را مشاهده کنید.
سوغات لاهیجان
یکی از معروف ترین سوغاتی های لاهیجان چای است که در این منطقه کشت می شود. چای لاهیجان از عطر و طعم فوق العاده بی نظیری برخوردار است. بسیاری از افرادی که از چای های تازه لایجان در این شهر میل کرده اند به کیفیت و طعم بکر و تازه این چای تاکید بسیاری داشته اند.
---------------------
لاهیجان ۷ محله اصلی دارد. لاهیجان امروز در بخش جنوب شرقی در پای شیخان کوه (شیطان کوه) خود را مینمایاند و دیروز در محلههایی که نامشان یادآور روزگارانی است که لاهیجان تختگاه فرمانروایان بیه پیش بود. برخی از محلات لاهیجان بر پایه حرفه افراد آن نامگذاری شدهاست، همانند: میدان و شعربافان، خمیرکلایه و گابنه؛ و برخی بر پایه نزدیکی به عوارض جغرافیایی هماننده پردهسر؛ و برخی بر پایه نزدیکی به زیارتگاهها بر پا شدهاند و نام گرفتهاند همانند: امیرشهید.
محلات اصلی
شعربافان، به گویش محلی شورامحله گفته میشود که دارای قدمتی بسیار است و جزء یکی از محلههای بزرگ شهر به حساب میآید که آیین و رسوم خاص خود را دارا است عزاداری خاص این محل به نام کرب زنی در کشور شناخته شدهاست.
پردسر (پُردسَر), از قدیمیترین محلات شهر لاهیجان بوده که دروازه ورودی شهر نیز محسوب میشود. وجود پل تاریخی ۷۰۰ ساله «پل خشتی» (خشته پل) گواه بر قدمت این محل دارد. کلمه (پُرد) در زبان و گویش گیلکی بمعنی پل است. چون این محله در مجاورت پل رودخانه لاهیجان سیم رود یا سیم جو بوده به نام پُردسَر (سرپل) معروف شده و نام گرفتهاست. پل مذکور بعدها چندین بار مرمت شده و هماکنون به صورت یکی از زیباترین آثار تاریخی شهر در امدهاست. محله پردسر به دلیل واقع شدن در مسیر پل تاریخی و دو پل بتنی مجاور آن که در واقع دروازه ورودی شهر هستند، از پرترددترین محلات لاهیجان است.[۱۷][۱۸][۱۹]
میدان (محله)
خمیرکلایه، به لهجه محلی خومرکلا گفته میشود و رابینو آن را خرما کلایه نوشتهاست. این محله که اولین و قدیمیترین محله شهرستان لاهیجان است در شمال غربی شهر لاهیجان قرار دارد و خانه حاکم شهر و اطرافیانش در این محله بود. نام این محله برگرفت است از خمیر و کلایه. کلایه یا کلاً یا کل به معنی پهناور است جا گرفته در گستردهای پهناور که پسوند بسیاری از مکانها در شرق گیلان است. واژه خمیر به معنای آرد آمیخته با آب است که از آن نان میپزند. برخی برآنند که نانواییهای بسیاری در این محله وجود داشتهاست؛ و برخی دیگر بر آنند که کلمه خومر به معنای سفالگر است و با نگرشی به ساختمانهای شهر سبب نامگذاری را میتوان یافت.
اردوبازار
گابنه
امیرشهید، این محله یکی از هفت محل اصلی لاهیجان بوده. نام این محل در اصل آقا میرشهید بوده که به دلیل وجود بقعه امامزاده میر شهید محمد فیروزکوهی از بازماندگان سادات کیایی در این محل است. این محل که در گذشته اسکندر آباد نیز نامیده میشد در گذشته خانقاهی داشته که پس از انقلاب خراب کرده و در محل آن حسینیه امروزی ساخته شدهاست. کاروانسرا و زائر سرایی داشته که مسجد محل را پس از تخریب زائرسرا در محل آن ساختند.
ابهام زدایی دربارهٔ کاروانسرابر، این محله در پاره غربی شهر لاهیجان قرار داردو جز محلههای اصلی نمیباشد. این محله در گذشته به دلیل نداشتن مناره و گلدسته محله محسوب نمشد و جزئی از محله خمیرکلایه میبود. (کتاب شهر من لاهیجان، استاد ادیب لاهیجی)
محلات فرعی
عبارتند از:لاشیدان (شمال) جیرسر (شمال)، یحیی آباد، خیابان فیاض (مرکز شهر)، حسن بیگدشت (شمال غربی)، نخجیرکلایه (شمال شرقی)، حاجیآباد (غرب)، کاروانسرابر (غربی)، آسور ملی (میان محلههای خمیرکلایه و کاروانسرابر)، جواهر پشته (در محله میدان و میانه شهر)، آقا سید محمد یمنی (جنوب)، بازکیاگوراب(غرب)، کرد محله (محمله قرکلمای مهاجر) (جنوب میانه)، کوبیجار (جنوب شرقی)، محله نمک آبی (جنوبیترین پاره شهر)، بوجایه (جنوب)، کوی زمانی (جنوب)، شهرک جانبازان (جنوب شرقی)، محله استخر (محله نوساز که بر سینه غربی شاهنشین کوه (شیطان کوه، شیخان کوه) یوسف آباد سوستان(جنوب شرقی)و…جای گرفتهاست،[۲۰]
دهستانها
لاشیدان ،سطلسر،چفل،شادهسر، نوبیجار،لفمجان، لیالستان، گلرودبار، لیل، شیرجه پشت، رودبنه، دره جیر، نخجیر کلایه، حاج سلیم محله، سپهر پشت، سیاهگوراب بالا، سیاهگوراب پایین ، کوشال، آهندان، کوچکده و گورندان،توستان،ارباستان از دهستانهای لاهیجان هستند.
رشد آهسته جمعیت شهر به دلیل ضعف صنعت و رکود و حتی افول فعالیتهای روستایی (نوغانداری، چایکاری) که لاهیجان در آن بازار و محور عمدهای بوده رخ دادهاست. شهر فقط ۶۰ واحد صنعتی دارد (عمده آنان کوچک اند) که ۱۷۵۸ نفر را استخدام کردهاست. گستره تخصصهای محلی محدود است. لاهیجان که از قدیم برای تولید شیرینی گلاب و بهارنارنج اش معروف بود امروزه بهطور خاص برای کلوچه اش معروف است.